8 maart is internationale vrouwendag. Maar voor de Vlaamse ontwikkelingssamenwerking in Mozambique is het elke dag vrouwendag. Sinds 2015 focust de Vlaamse werking in Mozambique bijna uitsluitend op het bevorderen van de seksuele en reproductieve gezondheid en rechten van jonge vrouwen en meisjes. De tussentijdse evaluatie die de Vlaamse overheid over haar werking in Mozambique liet uitvoeren, toont aan dat dit een goede keuze was.
In Mozambique vormen verwikkelingen rond zwangerschap en bevalling de belangrijkste doodsoorzaak voor adolescente vrouwen tussen 15 en 19 jaar. Meer dan de helft van de vrouwen zijn vóór hun 18e verjaardag getrouwd, tot 20% zelfs vóór hun 15de, en krijgen hun eerste kind. Naast de lichamelijke risico’s dat deze jonge meisjes lopen, zorgen sociale en economische drempels en onvoldoende zelfstandigheid ten opzichte van ouders en de gezondheidszorg ervoor dat zij een zeer kwetsbare groep vormen met weinig tot geen kansen, voor zichzelf en hun kinderen.
De Vlaamse ontwikkelingssamenwerking in Mozambique focust specifiek op deze jonge vrouwelijke adolescenten en hun seksuele en reproductieve gezondheid. Initiatieven zijn gericht op het juist informeren van de meisjes en hun omgeving, op het toegankelijk maken van de gezondheidszorg voor deze kwetsbare groep maar ook omgekeerd: de gezondheidsdiensten en -informatie toegankelijk maken voor deze meisjes en afstemmen op hun specifieke noden en zorgen.
Volgens de tussentijdse evaluatie, uitgevoerd door het extern evaluatiebedrijf hera, gespecialiseerd in ontwikkelingssamenwerking binnen de gezondheidssector, was dit niet enkel een goede, noodzakelijke keuze maar ook een met een hoge effectiviteit. De projecten gericht op het bereiken van de adolescenten en het toegankelijk maken van diensten en informatie bleken doeltreffend. De evaluatie kent ook goede punten toe voor de duurzaamheid van de initiatieven, dit door de integratie in het nationale en/of provinciale gezondheidssysteem, en voor het openstaan voor innovatieve ideeën.
De evaluatie gaf ook een aantal werkpunten mee. Zoals specifieke samenwerking met actoren die in Mozambique ijveren voor een algehele erkenning van de seksuele en reproductieve rechten van (jonge) vrouwen waardoor uiteindelijk alle Mozambikaanse (jonge) vrouwen bereikt kunnen worden. Ook een betere integratie in het onderwijssysteem is aan te raden.
De tussentijdse evaluatie zal besproken worden op de volgende bilaterale consultatie tussen Vlaanderen en Mozambique op 7 april aanstaande. Toeval of niet: 7 april is de “Dag van de Mozambikaanse vrouw”, een officiële feestdag in Mozambique en de afsluiter van de Maand van de vrouw (8 maart – 7 april).
Landenstrategienota Mozambique en de tussentijdse evaluatie
Algemene Afvaardiging van de Vlaamse Regering in Zuidelijk Afrika